Nieuws
Bladeren vallen van de bomen: is de herfst al vroeg begonnen?
Het is september, maar officieel is de herfst nog niet van start gegaan. Toch lijkt het buiten alsof het al zover is: veel boomsoorten, zoals de kastanje en de berk, verliezen massaal hun bladeren. Hoe komt dat?
Vroegtijdige bladval
Normaal gesproken verkleuren bladeren pas vanaf de tweede helft van september en vallen ze daarna langzaam van de bomen. Dit jaar begon de bladval echter al in augustus. De oorzaak? Een combinatie van aanhoudende droogte en klimaatverandering.
Droogte als boosdoener
Met meerdere hittegolven was dit alweer een uitzonderlijk droog jaar. Bomen zijn hier gevoelig voor: hun wortels halen water uit de grond om te groeien en via hun bladeren zetten ze (zon)licht om. Hiervoor zijn water en CO2 nodig. Bij een langdurig of hevig tekort aan water gaat de boom in een soort “spaarstand”. Daarbij laat hij uiteindelijk bladeren en vruchten vallen om waterverlies te beperken, een slimme overlevingstactiek.
De rol van klimaatverandering
Naast droogte worden bomen geconfronteerd met wisselende extremen: door klimaatverandering zijn er steeds vaker en langer perioden van droogte afgewisseld met zware regenval. Klimaatverandering wordt versneld door menselijke activiteiten. De verhoogde stikstofuitstoot (als gevolg van onder andere de veehouderij, industrie en verkeer) speelt daarbij een significante indirecte rol. Door meer stikstof maken bomen extra bladeren aan, maar investeren ze minder in wortelgroei. Een uitgedroogde bodem kan moeilijker water opnemen. Dat maakt bomen extra kwetsbaar tijdens droge periodes: minder wortels betekent minder opnamecapaciteit voor water, terwijl de vele bladeren juist veel vocht verdampen.
Gaat het goedkomen met de bomen?
Gelukkig zijn bomen veerkrachtig. Door bladeren en vruchten vroegtijdig te laten vallen, beschermen ze zichzelf en behouden ze zoveel mogelijk vocht. Met de komst van de herfst en de bijbehorende regenval zullen de waterreserves zich waarschijnlijk weer aanvullen. Zodra de omstandigheden gunstiger zijn, maakt de boom nieuwe bladeren aan, al kan dat pas weer in het voorjaar zijn. Bomen hebben reserves voor slechtere jaren, maar als het structureel slechte jaren worden moeten we ons wel zorgen gaan maken.
Lees ook: Hoe schadelijk is droogte voor bomen?